Stuk!: Niet braaf maar recht voor je kiezen

Vanaf woensdag 11 juni draait de Nederlandse boekverfilming Stuk! in de bioscoop, die draait om het gepeste meisje Elizabeth. BiosAgenda.nl sprak met regisseur Steven de Jong, schrijfster Judith Visser en hoofdrolspeelster Jackie van Parijs over deze thriller met een sterk maatschappelijk thema.

9-6-2014 Door: Evelien van Baekel

Jacky van Parijs (c) Justfilm

BiosAgenda: Wie is Elizabeth?

Jackie van Parijs: 'Elizabeth is een meisje dat erg gepest wordt op school omdat ze wat molliger is. Ze heeft het er moeilijk mee en wil het liefst gewoon geaccepteerd worden. Ze is heel erg verliefd op iemand en wil dat eigenlijk tegen hem zeggen maar dat durft ze niet. Ze is een heel complex meisje. Doordat ze zo erg gepest wordt en doordat er zoveel dingen in haar leven gebeuren neemt ze een aantal beslissingen die tot een ernstig gevolg leiden.'

Hoe een idee een boek werd

Judith Visser: 'Elk boek begint met een heel klein detail en daar bouw ik dan een verhaal omheen. In dit geval begon het toen ik een aflevering van de Oprah show zag met een vrouw die haar eigen haar uit trok. Dat vond ik heel erg fascinerend. En als zoiets me dan langer bijblijft dan drie weken, dan weet ik dat het iets is waar ik wat mee moet doen. En dit bleef dus hangen. En toen dacht ik, okee, ik ga schrijven over een meisje dat haar eigen haar uit trekt. Maar waarom doet ze dat? En toen dacht ik: omdat ze gepest wordt. Toen kwam als locatie het Mercatus college erbij. En toen ontstond het verhaal en werd het gruwelijker. Maar het begon dus allemaal met het uit trekken van die haren. Iedereen kent wel verhalen over mensen die krassen, maar het uit trekken van haren als vorm van automutilatie is niet zo heel bekend. Uiteindelijk komt het maar klein terug in het boek en de film, maar daar is het wel allemaal mee begonnen.'

Hoe het boek een film werd:

Steven de Jong: 'Ik had het boek gekregen van mijn ex, die fan is van Judith, en zij vond het echt iets voor een film. Dus heb ik het boek gelezen, alweer vier of vijf jaar geleden, en ik was het met haar eens. Er zijn altijd heel veel redenen om dingen niet te doen, maar Judith was ook heel vasthoudend en enthousiast dus op een gegeven moment dacht ik: ik moet die film nu echt gaan maken. Het duurde alleen wat lang met omroepen en filmfondsen; iedereen vond het ‘wel interessant’ maar verder niets. Dus besloot ik om het zelf maar te doen, en om later te kijken of er nog partijen wilden aansluiten. Dus ik hoop dat ze nu alsnog komen. Soms duurt het gewoon te lang en dan haalt het de energie uit zo’n project en dan hou ik het niet meer vol. Een aantal jaar lukt me wel, maar ik kan niet tien jaar blijven volhouden. Ik ben heel blij dat we de film gemaakt hebben, maar ik zit er wel tot zo ver in.'

BiosAgenda: Stuk! is dus volledig in eigen beheer gemaakt, waarom dan toch een ‘risico’ nemen met onbekend talent?

Steven de Jong: 'Ik had Leve Boerenliefde gemaakt, en die zat vol met de bekende koppen. Hartstikke leuk natuurlijk. Maar wat ik daarbij merkte was dat die bekende namen ook heel beperkt beschikbaar zijn voor repetities en dat soort dingen. We hebben in totaal anderhalve dag gerepeteerd omdat er verder geen tijd was. Voor mezelf vond ik dat heel vervelend. Met Stuk! hebben we met die jonge cast gewoon vier maanden kunnen repeteren. Ik hoop dat je dat kunt terugzien in de film. Dat ze naturel spelen en vertrouwen hebben. Want dat is natuurlijk het allerbelangrijkste. Doordat je langere tijd intensief samenwerkt, kun je het sociale overslaan op het moment dat je gaat draaien.'

Jackie van Parijs: 'Het hielp ook heel erg dat we goed hebben besproken met de (pestkop)acteurs hoe ver we zouden gaan en wat we gingen doen. Sommige scenes zijn heel echt. Ik word echt tegen de grond of tegen de muur geduwd, dus dan maak je het op dat moment ook echt mee. Doordat we elkaar kenden konden we verder gaan. We vertrouwden elkaar en wisten hoe ver we gingen omdat we dat bespraken. '


BiosAgenda: Er gebeurt op televisie (Project P, Gepest) een hoop om pesten onder de aandacht te brengen. Wat denk je dat Stuk! kan toevoegen aan die discussie?

Steven de Jong: 'Dat heb ik me zelf ook afgevraagd, want alles was al gezegd. Ik wilde het in elk geval niet op een brave manier vertellen, omdat ik denk dat het werkt op het moment dat je het echt recht voor je kiezen krijgt. Verder is het voor mij belangrijk onder de aandacht te brengen dat mensen, zoals in de film ook gebeurt, wegkijken bij pesten. Het gebeurt. Er zijn altijd mensen die het kunnen zien en er is bijna niemand die iets doet. Dat is een beetje het thema dat ik in mijn hoofd had.'

Judith Visser: 'Het laat zien wat er in het hoofd gebeurt van iemand die gepest wordt. Dat is toch anders dan wat je aan de buitenkant ziet. Je kunt iemand fysiek pesten, dan krijg je een blauwe plek en die geneest. Maar de binnenkant geneest niet. Door de film wordt de langere termijn meer zichtbaar denk ik.'

BiosAgenda: Kon je inspiratie halen uit eigen ervaring met pesten?

Judith Visser: 'Nee. Iedereen heeft op school pesten meegemaakt maar ik ben niet zelf gepest. Ik heb heus wel eens een stomme opmerking gekregen maar dat is niet meteen pesten. Nadat ik die aflevering van Oprah op televisie zag over dat haren trekken ben ik me er in gaan verdiepen. Je hebt hele forums op internet voor mensen die gepest worden en ik ben al die verhalen gaan lezen. Ik ging het me heel erg aantrekken en me erin verplaatsen. Zo ben ik een tijdje heel depressief geweest toen ik het boek schreef. Het boek is geschreven vanuit de ik-vorm en als je dan de hele tijd schrijft over iemand die zelfmoord wil plegen, die het niet meer ziet zitten en die zich lelijk voelt, dan ga je dat zelf ook allemaal denken. '

Steven de Jong: 'Jawel, ik was vroeger een verlegen jongetje. Als je verlegen en bleu bent ben je snel aan de beurt omdat je een makkelijk slachtoffer bent. Ik ben niet heel gruwelijk gepest, maar was wel de pispaal. Toen ik naar de grote school ging toen heb ik voor mezelf besloten: ik ga het anders doen. Ik knal er keihard in en geef een grote bek terug. Dus de eerste dag op school werd ik er twee keer uitgestuurd. Het is raar, maar het heeft wel gewerkt. En het is niet alsof ik ineens zelfverzekerd was. Sterker nog, ik zat vol angsten. Maar op een gegeven moment moet je jezelf een ram geven en van je afbijten. Zo zit de wereld in elkaar, helaas. '

Jackie van Parijs: 'Ik ben nooit zo heftig gepest als Elizabeth. Het was wel zo dat ik me op de middelbare school zo onopvallend mogelijk kleedde zodat ik niet het onderwerp zou worden van pesten. Want het was er zeker wel. Ik vond het altijd moeilijk om aan de zijlijn te staan en daarnaar te kijken en om zelf ook zo min mogelijk op te vallen. Daardoor heb ik wel het idee dat ik me op de middelbare school nooit zo heb ontwikkeld als ik had gekund. Omdat die omgeving er was. En dat vind ik wel heel erg.'

BiosAgenda: Steven, kun je al iets vertellen over je volgende mogelijke project: From Iran with Love?

Steven de Jong: 'Dat is een film die ik heel graag wil maken. We zijn bezig met het script en we hebben contacten in Iran. Het thema is liefde overwint alles. Daarbij zit er natuurlijk ook een dieper laagje in van twee werelden die bij elkaar komen met alle spanningen en vooroordelen in de wereld. Ik wil heel graag zo’n film maken ook omdat iedereen zegt dat het me niet gaan lukken. Ik ben zelfs door Buitenlandse Zaken gebeld; dat is me nog nooit overkomen. Ik dacht dat ik Bananensplit zat. Het ligt dus heel gevoelig, maar als we die grenzen nooit opzoeken gaat er nooit iets veranderen. Maar we hopen natuurlijk eerst nog dat Stuk! het een beetje gaat doen, want als ik het weer in eigen beheer moet doen dan weet ik niet of ik het ga redden.'