Interview Marijn Frank – Vleesverlangen

'Vlees is toe aan herwaardering'

Deze week draait op het IDFA de documentaire Vleesverlangen, ook bekend onder de titel Need for Meat. In deze documentaire onderzoekt Marijn Frank waarom ze niet kan stoppen met het eten van vlees. In dit interview lees je wat vleesverlangen nu precies is, en hoe je daar een documentaire over maakt.

21-11-2015 Door: Quirijn Foeken

Marijn Frank in Vleesverlangen

Marijn Frank ken je misschien uit het programma De Keuringsdienst van Waarde, het consumentenprogramma dat al meerdere malen aandacht besteedde aan vlees. In 2007 studeerde ze af aan de Filmacademie.

BiosAgenda: In het begin van de film zeg je dat je door je werk zo veel weet over vlees, dat het logischer is als je geen vlees eet. Wat weet je dan precies over vlees?

'We hebben voor de Keuringsdienst van Waarde inmiddels heel veel uitzendingen gemaakt over vlees. Vooral die keer dat ik naar een slachthuis voor varkens in China ging heeft veel indruk gemaakt. Daar hingen ze die varkens levend aan haken waarbij de rest van de varkens toekeken en in paniek raakten. Dan werd de keel zonder verdoving doorgesneden en werden ze in een bak met kokend water gegooid. Toen dacht ik, waarom eet ik eigenlijk vlees? Maar dat duurt dan twee dagen en dan ging ik toch weer vlees eten. En verder hebben we paardenvleesaffaire gehad en nu die onderzoeken van de World Health Organisation. Rationeel gezien is het dus logischer als ik geen vlees eet.'

BiosAgenda: In de film zeg je ook dat je uit een macro-biotisch-vegetarisch-jaren-'70-gezin komt. Heb je je dan daar tegen afgezet?

Het was niet echt afzetten. Ik had gewoon zin in vlees. Ik at dat bij vriendjes en mijn moeder was niet zo rechtlijnig dat ze me dat wilde ontzeggen. Veel later ging mijn zus studeren aan de Landbouw Universiteit in Wageningen. Die kwam toen in veehouderijen en slachterijen en die stopte daarop met vlees eten. Zij vertelde mij daarover en ik zag in dat ze gelijk had. En toen is die hele strijd begonnen: toen werd ik af- en aan vegetariër.

BiosAgenda: Kan je het het begrip Vleesverlangen uitleggen? Het klinkt bijna erotisch.

Het is een soort gevoel. Als ik langs een slager loop en ik ruik de geur van een gehaktbal, dan sta ik er al in te bijten voordat ik erg in heb. Als ik een menukaart zie dan trekt mijn oog gelijk naar vlees. Als ik het dan ook eet geeft mij dat een prettig gevoel. Zeker als je een goede biefstuk eet. Héérlijk.

BiosAgenda: Dus je hebt te maken met een spanningsveld. Wanneer heb je dan besloten daar een documentaire over te maken?

Op de Filmacademie had ik al het idee dat ik een grote film wilde maken over vlees maar ik kon steeds niet het goede haakje vinden. Omdat het een zo'n groot onderwerp is moet je het klein zien te maken. Toen mijn dochter werd geboren kwamen we thuis in een situatie waarin ik en mijn vriend wel vlees aten maar mijn dochter niet. Toen besloot ik dat ik niet meer kon doormodderen. Dat kan niet met een kind. Je geeft een voorbeeld. Nu was het moment om de film te maken, om voor mezelf een keuze te maken en een voorbeeld te geven voor mijn dochter.

BiosAgenda: In de film ga je in therapie om je probleem op te lossen. Was je zonder de film ook in therapie gegaan?

Therapie is niet echt iets wat heel erg bij mij past. Maar omdat ik er op geen enkele manier uitkwam leek mij het wel een goede manier om erachter te komen waarom dat vlees zo ongelooflijk aantrekkelijk voor mij is. Het werd ook aangezwengeld door die hersenonderzoekers. [In de documentaire zien we hoe Marijn's hersenen sterk reageren bij afbeeldingen van vlees, red.] Als die dat soort resultaten vinden bij alcoholisten en gokverslaafden is het advies om de confrontatie aan te gaan en in verslavingstherapie te gaan. Ik ging dat ook opvolgen en dus ook in therapie.

BiosAgenda: Maar de therapie is toch een stijlmiddel voor je film?

Het is wel heel bewust gekozen. We hadden iets nodig om het verhaal te vertellen. Je kan ook een voice-over doen maar dat vond ik niet mooi. Daarbij voegt het inhoudelijk iets toe. Een therapeut gaat namelijk graven in waarom je iets wilt. Zij ging wel mijn jeugd uithollen en uren zitten graven. Dat viel wel tegen want ik dacht dat ik een vrij normaal mens was met weinig diepe wonden uit het verleden. Het bleek dat er toch nog wel wat zat.

BiosAgenda: Als je gaat graven...

Dan vind je wat. Ik raakte daar best wel van in de war. Tegelijkertijd ging ik die stage bij het slachthuis doen en dat was ook heel confronterend. We hadden besloten dat we dat allebei in drie maanden moesten proppen en dat het chronologisch in de film moest komen. Dus het was echt zo gepland: slachthuis, therapie, slachthuis, therapie. Oplopend kreeg ik het zowel in de therapie als in het slachthuis steeds moeilijker. Ik zat goed in de kreukels.

BiosAgenda: Heb jij een idee hoe de wereld anders met vlees kan omgaan?

Vlees is veel te normaal. We zijn gewend dat vlees altijd verkrijgbaar is, en heel goedkoop. Volgens mij is dat verkeerd. Het zou meer een luxeproduct moeten zijn. Want dat is het natuurlijk ook: als je ziet wat er voor nodig is om het te maken. Qua milieu, qua dier, hoeveel energie dat kost, wat er moet gebeuren om dat dier dood te maken. We zijn de relatie met wat we eten heel erg kwijt. Je koopt een anoniem bakje in de supermarkt en je hebt verder helemaal geen associatie meer met dat een dier is geweest en wat er allemaal voor nodig is geweest om dat dier groot te brengen. Ik denk dat dat een groot probleem is. Ik denk dat vlees toe is aan herwaardering.

BiosAgenda: Hoe zie je dan de toekomst in?

Zoals het nu gaat kan het eigenlijk niet. Bijna alle landbouwgrond wordt gebruikt voor voer voor de vee-industrie. In Nederland gaan we nu iets minder vlees eten maar in China en India juist meer. Daar wordt de middenklasse steeds groter en bij welvaart hoort vlees. Wereldwijd is dat probleem dus alleen maar aan het groeien. Ik heb mijn hoop gezet op kweekvlees. Dat is nu nog niet ver genoeg ontwikkeld maar als dat eenmaal betaalbaar is om te produceren dan zie ik daar echt wel toekomst in. Ik zou dat echt geweldig vinden. Tot die tijd: minder vlees!

Vleesverlangen is nu te zien op het IDFA en draait vanaf 3 december landelijk in de bioscoop.