Gezien in: Lvc Kijkdoos, Leiden d.d. 14-2-1999 Ik weet dat dit tegen alle regels van sneakdogma 98 ingaat, maar
toch nog even een stukje over Festen van Thomas Vinterberg. Iedereen kent
inmiddels het verhaal. Vader wordt 60 en viert dit in zijn kapitale
landhuis. Onder de gasten bevinden zich zijn zoons Christian en Michael, en
zijn dochter Helene. De andere dochter Linda kan niet komen want die heeft
een tijdje terug zelfmoord gepleegd. Tijdens het feest onthult Christian de
gruwelijke dingen die vader op zijn geweten heeft. Okay?
Mijn festivalstrategie om zo weinig mogelijk bioscoopfilms te zien wierp
zijn vruchten af. Op iffr hadden de bezoekers elkaar nog onder de voet
gelopen voor een kaartje; in het Leidse Kijkhuis had ik met slechts
zeventien andere bezoekers alle ruimte en privacy. Meestal weet ik meteen na
een film wat ik er van vond, maar dit keer moest ik er flink over nadenken,
en eerlijk gezegd ben ik er nog steeds niet uit. In Rotterdam won Festen de
publieksprijs met een gemiddelde waardering van 4,55 en ook op de
recensiepagina van de Filmkrant scoort hij heel hoog met 4,66. We kunnen nu
al zeggen dat hij dit jaar in de Filmkrant bovenaan zal eindigen, en in de
toekomstige Volkskrantenqute op de eerste of tweede plaats zal belanden.
Dus een meesterwerk? Nee, volgens mij niet. De film verdient een groot
compliment voor de schitterende acteerprestaties van met name de drie
kinderen en de hulpeloze vader. Verder is het thema behalve afschuwelijk ook
hoogst origineel. Toch heb ik het idee dat nadat alle onthullingen gedaan
zijn en iedereen weer van Christian houdt, er niet zo bar veel meer gebeurt.
En eerlijk gezegd daarvoor ook al niet. Het thema van de film is
schitterend, de uitwerking nogal mager.
En ik moet al helemaal niets hebben van een stroming die zich Dogma 95
noemt, en die allemaal zuiveringen voorstaat als geen staande camera, geen
extra velichting, geen muziek, geen decors en - het meest bespottelijk -
geen eigen mening van de regisseur. Als het een kwajongensgrap is vind ik
het knap dat zoveel suckers erin getrapt zijn. Maar Vinterberg en Von Trier
komen op mij niet over als lolbroeken, en hun films bezorgen me geen
lachstuip. Ik vrees dat het bittere ernst is. Nu is het hebben van principes
niet strijdig met artistieke vernieuwing, maar het voorschrijven van strenge
regeltjes aan anderen is dat wel. Ik ben blij dat kopstukken als Scorsese,
Coppola en Kubrick beleefd hebben bedankt voor het aanbod, zich bij Dogma te
scharen.
Geen topfilm maar wel een waar de regisseur zijn stinkende best op heeft
gedaan: vier van de vijf sterren. | 
