Interview over Black

'Er heerst een gevoel van uitzichtloosheid'

Deze week gaat de Belgische film Black in première in Nederland, een moderne vertelling van het klassieke Romeo en Julia verhaal, dat zich afspeelt in de buitenwijken van Brussel. Wij spraken de regisseurs Adil el Arbi en Bilall Fallah over de ophef rond deze titel, bedreigd worden tijdens de opnames en de boodschap voor het publiek.

12-1-2016 Door: Michelle Iwema

Still uit Black (c) Cineart

BiosAgenda: Voor de film uitkwam in België, was er behoorlijke ophef over het wel of niet vertonen uit angst voor rellen. Hadden jullie dat verwacht?

Adil el Arbi: 'Eigenlijk niet. Officieel werd gezegd door sommige filmzalen dat ze hem niet gingen vertonen, omdat het niet paste in het programma. Maar het ging om de angst, dat er iets kon gebeuren. Uiteindelijk was er op de avond van de première een incident in een van de zalen waar de film wel kon draaien. Gelukkig kwamen we erachter, dat dit kwam door de drukte van jongeren in het cinemacomplex en dat het incident niet werd veroorzaakt door een bepaalde scène.'

Bilall Fallah: 'Veel jongeren wilden de film zien, maar de minimum leeftijd was 16 jaar. Vanwege de angst voor rellen hadden ze extra politie en security ingezet om te controleren op de leeftijd. Maar jongeren deden alles om toch de zaal binnen te komen als ze jonger waren. Er hing al een spanning in de lucht vanwege de angst voor de rellen en dan krijg je in de zaal een vonkje en is het mis. Wij schrokken eerst natuurlijk, maar waren erg opgelucht toen het niet kwam door de film. Deze was namelijk pas een paar minuten bezig toen het gebeurde. Daarna waren er geen incidenten meer.'

Jidahi hoofdstad

BiosAgenda: Kort na de première waren de aanslagen in Parijs en kwam Molenbeek wereldwijd in het nieuws als de jihadi hoofdstad van de wereld.

Adil el Arbi: 'Ineens had iedereen het over Molenbeek als een gevaarlijk oorlogsgebied en werden we gebeld van over de hele wereld. Mensen dachten dat de film dan ook vast over dat aspect zou gaan. Wij waren ineens de enige, die een film daar hadden gemaakt met jongeren uit die wijk. Maar wat wij vooral hebben laten zien met deze film en in de interviews hebben benadrukt, is hoeveel talent daar rondloopt. Als we gebeld werden met vragen van de media hebben we dat geprobeerd te belichten.'

Bilall Fallah: 'In de film gaat het niet om jihadi's, maar om de bendewereld van Brussel, die ook echt bestaat. Maar je kan het mechanisme om bij een bende te gaan, wel vergelijken met de reden dat jongeren zich aangetrokken voelen om voor ISIS te vechten. Ze krijgen een gevoel dat ze ergens bij horen, bestaansrecht en respect. Molenbeek is een wijk met problemen en de jongeren krijgen al snel het stempel dat het niet uitmaakt wat ze doen, het lukt ze toch niet.'

BiosAgenda: Zoals in een scène van Black waarin het personage Marvela zegt, dat werken aan haar toekomst geen zin heeft, omdat ze een zwarte huid heeft.

Adil el Arbi: 'Precies, er heerst een gevoel van uitzichtloosheid. De moeder van Marvela heeft geneeskunde gestudeerd, maar kan geen job vinden in België. Dat gebeurt ook. Of iemand kan geen discotheek binnenkomen omdat hij Marokkaans is, of geen appartement huren en meer van dat soort dingen. Wij wilden dat uitzichtloze gevoel laten zien.'

'Bendes lossen alles zelf op'

BiosAgenda: Er zit behoorlijk wat geweld, hoeveel is op waarheid gebaseerd?

Bilall Fallah: 'Wij hebben het scenario gebaseerd op de boeken Black en Back van Dirk Bracke. Hij sprak toevallig een meisje, die lid was geweest van een zwarte bende en hem vertelde over wat er met haar gebeurd was. Zij vormt de basis voor zijn Marvela. Het blijft geïnspireerd op ware feiten, maar de gewelddadige elementen zijn echt gebeurd. De groepsverkrachting heeft plaats gevonden en er is echt een rel geweest tussen twee bendes om de meisjes, die met de andere bende omgingen. De politieagent die we spraken tijdens de research, die al jaren veel met deze bendes werkt, zag de film en zei dat de realiteit nog harder en erger is. Je hebt bijvoorbeeld meisjes van 13 jaar, die geprostitueerd worden. En omdat er een omerta heerst, waardoor mensen niet met de buitenwereld praten over wat er gebeurt, komt het ook niet in het nieuws.'

Adil el Arbi: 'Bendes lossen alles zelf op. Met de politie gaan praten, is alsof je met de concurrenten samenwerkt. Als je dat doet, raak je al het respect kwijt.'

BiosAgenda: Jullie maakten veel opnames in de wijken zelf. Werden jullie geconfronteerd met geweld?

Adil el Arbi: 'Normaal als er in Molenbeek iemand met een cameraploeg langs komt, is het om een negatieve reportage te maken. Toen we uitlegden wat we kwamen doen, vonden veel bewoners het juist interessant. Maar we kwamen zeker wel geweld tegen. Als je het werk van een drugsdealer in de weg zit en hij zegt dat je om 18.00 weg moet zijn omdat er anders gestoken gaat worden, dan ga je wel weg om 18.00. De crew werd met van alles bedreigd, maar we zagen ook de andere kant van die wijken. Mensen waren geïnteresseerd of gingen voor ons praten met de mensen die dreigden. Dat waren mooie dingen. En veel van de jongeren in de film kwamen ook echt uit die wijk.'

'We wilden rauwheid'

BiosAgenda: Hoe hebben jullie hun hiervoor gevonden?

Adil el Arbi: 'We hebben voor deze film echt moeten zoeken naar jongeren om te casten, omdat er bij castingbureaus eigenlijk alleen maar blanke jongeren stonden ingeschreven. We wilden wel de rauwheid van de straten weergeven dus we gaven de voorkeur aan onbekende acteurs. We vonden via streetcastings een groep van 750 bij elkaar, waar we de beste 16 uit hebben gekozen. Martha Canga Antonio wilden we eigenlijk voor een andere rol, maar ze was zonder twijfel de beste actrice. En de beste moet je de hoofdrol geven. Toen we haar bij de laatste casting samen lieten spelen met Aboubakr Bensaïhi [Marwan in de film] gebeurde er iets magisch. De chemie tussen die twee was zo natuurlijk en ongelofelijk. Vooraf wisten we niet dat ze zo'n mooi koppel zouden vormen en in het echt zijn ze ook beste vrienden geworden. Dat zie je op het scherm terug.'

BiosAgenda: Moesten ze zich nauw houden aan een script of lieten jullie ze vrij om te reageren op elkaar binnen een scène?

Adil el Arbi: 'We hebben expres drie maanden lang repetities gehouden, om te zorgen dat de groep tijdens de opnames vrij kon zijn om ook hun eigen draai aan de materie te geven of zelf dialogen te vormen. Zo konden we het zo rauw en realistisch laten spelen.'

BiosAgenda: Hoe reageerde de tot nu toe onbekende cast op de ophef en de aandacht rond de release?

Adil el Arbi: 'Dat was even stressen voor ze. Ze hadden geen film gemaakt om er rellen over te doen ontstaan en op de avond van de première waren ze er wel nerveus over, zeker toen die berichten kwamen dat er een incident was geweest. Maar daarna ging dat gevoel van stress weg.'
Bilall Fallah: 'Nu zijn ze erg trots op wat ze hebben gedaan. En ondanks alle ophef, houdt Molenbeek echt van hun. Martha [Canga Antonio] staat op het punt om internationaal door te breken, want zij is geselecteerd voor de Shooting Stars van het Berlinale dit jaar en Hollywood wacht op haar. Dat is toch fantastisch.'

'40% van de film is muziek'

BiosAgenda: Muziek en geluidseffecten vormen van de opening tot het einde een belangrijk aspect in de beleving. Hadden jullie deze vooraf al uitgezocht of kwam dat pas samen nadat de film af was?

Bilall Fallah: 'Bij sommige scènes hadden we wel een idee van wat daarbij zou passen. Op een gegeven moment hoorden we Back to Black van Amy Winehouse en de tekst daarvan paste zo goed bij een bepaald moment in de evolutie van Marvela. We hebben lang gevochten voor de rechten om dat liedje te mogen coveren. Uiteindelijk kregen we toestemming en zei de vader van Amy Winehouse dat we waarschijnlijk de laatste zijn, die dit nummer mogen gebruiken. Dat is natuurlijk iets waar we erg trots op waren, dat het gelukt was. In mijn ogen is 40% van de film de muziek. Je hoort veel hip hop, want dit hoort bij die jongeren. Zij ambiëren om zo te zijn als de rappers uit de clips. En in de score verwerkten we Afrikaanse instrumenten om het grootser en episch te maken.'

BiosAgenda: Wat hopen jullie dat mensen meekrijgen van deze film?


Adil el Arbi: 'Ik hoop dat een breed publiek afkomt op het Romeo en Julia aspect van de film en dat het ons gelukt is, dat te vertalen naar het scherm. Dat ze alle emoties meemaken van de personages van het verliefd worden, huilen tot lachen. Maar ook dat de Belgische en de internationale wereld hierdoor wakker wordt geschud. Brussel wordt vaak getoond als een blanke stad, maar deze is multicultureel en bestaat uit meer dan wafels en een bepaalde toren.'
Bilall Fallah: 'We hopen dat mensen aan het denken worden gezet en dat het gevoel dat ze krijgen bij het zien, ze bijblijft. En dat dit weer invloed heeft op hun manier van denken over bepaalde maatschappelijke realiteit. We willen films maken, die universeel aanspreken en hopelijk is dat hiermee gelukt.'