Waardering 3.5/5

Snowden recensie

'De klokkenluider als romantische held'

In de jaren tachtig en negentig vestigde Oliver Stone zijn naam als een filmmaker die controversiële thema’s niet uit de weg ging. Met Snowden keert hij terug naar zijn roots.

9-11-2016 Door: Michelle Iwema

Sacha_9537.NEF

Tenzij je de afgelopen jaren in een coma hebt gelegen, zal de naam van Edward Snowden een belletje doen rinkelen. Hij is iemand die de meningen flink verdeelt: was hij een held door informatie naar buiten te brengen over onder meer de spionage praktijken van de NSA of een verrader? De film van Oliver Stone gaat dieper in de persoon achter alle krantenkoppen zodat je zijn persoonlijke beweegredenen ook in overweging kan nemen bij het vormen of bijstellen van die mening.

Citizenfour

Stone opent met de ontmoeting die Snowden had met de Amerikaanse filmmaker Laura Poitras en journalist Glenn Greenwald, die van hem de bezwarende documenten in handen kregen. Niet onbekend voor filmliefhebbers want Poitras maakte hierover zelf de Oscarwinnende documentaire Citizenfour. Maar waar Poitras eigenlijk vooral de gebeurtenissen zoals ze zich ontvouwden op de voet volgde met haar camera, vertelt Stone meer over Snowden zelf. We maken kennis met een jonge Snowden, zien hoe hij wordt afgekeurd door het leger maar alsnog zijn geliefde land kan dienen door bij de CIA aan de slag te gaan. Binnen no time gaat zijn carrière als een trein en baant hij zich een weg naar de top.

'Rol van zijn carrière'

Maar zoals we weten, besloot Snowden aan de kaak te stellen wat hij hier allemaal tegenkwam. Stone neemt uitgebreid de tijd om te laten zien wat de beweegredenen voor de jongeman waren om de befaamde informatie te lekken. Er is niet een enkel omslagpunt, hij raakt stukje bij beetje gedesillusioneerd. Zozeer dat hij maar een ding denkt te kunnen doen, zelfs als dat betekent dat hij zijn persoonlijke leven daarvoor moet opofferen. Zelf vond ik Joseph Gordon-Levitt een opmerkelijke keuze voor Snowden. Allereerst lijkt hij er niet op en ik dacht evenmin dat hij genoeg charisma zou hebben om een grote film als deze te dragen. Maar Gordon-Levitt is een grote verrassing en heeft hiermee de rol van zijn carrière tot nu toe te pakken. Hij kruipt werkelijk in de huid van Snowden en weet met enkel lichaamstaal te tonen hoe ongemakkelijk deze zich begint te voelen en zich de kleine maniertjes van de man helemaal eigen te maken.

Het is maar goed dat Gordon-Levitt je aandacht als kijker zo vast weet te houden, want sommige dingen in Snowden zouden anders behoorlijk langdradig worden. Zo krijgen we aardig wat scènes te zien tussen Snowden en Lindsay Mills, de vriendin van Snowden. Het is logisch dat Stone dit wil aandikken want juist de relatie met Lindsay laat zien hoeveel Snowden op het spel zet. Lindsay wordt gespeeld door Shailene Woodley maar dit personage komt ondanks de acteercapaciteiten van Woodley niet uit de verf. Misschien komt dat door het gebrek aan chemie tussen de twee of het feit dat de computer hackscènes en de personages in die wereld veel spannender zijn. Daarbinnen hebben een aantal grote namen een bijrolletje van Rhys Ifans tot aan Nicolas Cage. Leukste bijrolletje is echter van Ben Schnetzer als de nerdy collega van Snowden. Ondanks zijn geringe tijd op het scherm weet hij zijn personage humor mee te geven en hij laat weer zien (na rollen in The Book Thief, Pride en The Riot Club) tot de meest veelbelovende acteurs van zijn generatie te behoren.

Van biopic naar thriller

Hoewel het eerste deel meer weg heeft van een biopic verandert dit over de loop van de speelduur in een thriller. En ondanks dat je (waarschijnlijk) weet hoe dit zal aflopen, zit je als kijker toch op het puntje van je stoel. Of de film je mening verandert? Voor de meeste mensen zal Snowden inderdaad menselijker worden door wat ze zien. In de documentaire van Poitras was hij niet bijzonder sympathiek of onsympathiek omdat het meer om de feiten draaide, in Snowden zet Stone hem neer als een patriottische held. Geen wonder dus dat de Amerikaanse overheid niet bepaald blij was met de film en deze daarom buiten de VS moest worden opgenomen. Maar waar Snowden meer in slaagt dan een pleidooi voor Edward te voeren, is het rationeel maken van zijn paranoia. Iedereen heeft gehoord wat de spionage praktijken ongeveer inhouden maar de film weet haarfijn te visualiseren hoe ingrijpend dit eigenlijk is voor iedereen die in de zaal zit. Na afloop kijk je geheid anders naar je mobieltje en laptop. Het eindresultaat haalt niet het niveau van JFK maar het zet wel op dezelfde wijze het publiek aan het denken. Enige verschil is dat het hier niet draait om een complottheorie maar een angstaanjagende waarheid.