Recensie We Are X

Drummen met de dood

Drummen of sterven, of drummend sterven. De Japanse progrocker Yoshiki Hayashi kan niet anders, dat wordt al meteen aan het begin van de documentaire We Are X duidelijk.

17-10-2017 Door: Paul van de Geijn

Yoshiki Hayashi op een troon van gitaren

Zijn pezen en gewrichten zijn versleten, maar zodra hij op het podium staat, vergeet hij zijn lichamelijke beperkingen en geeft hij zich volledig over aan de muziek en zijn publiek. Alles voor de kunst.

In de documentaire van de Amerikaanse regisseur Stephen Kijak volgen we Yoshiki’s legendarische rockband X Japan, die sinds de oprichting in 1982 wereldwijd meer dan 30 miljoen platen heeft verkocht. De Japanse progmetalband is na meer dan tien jaar pauze weer bij elkaar en werkt toe naar een reünieconcert in de New Yorkse poptempel Madison Square Garden. Met het concert hopen de nerveuze bandleden de wereld duidelijk te maken dat ze, ondanks alle leed en tegenslagen, helemaal terug zijn. Wat deze tegenslagen zijn, zie je in flashbacks, in een psychedelische mix van felle herfstkleuren, rijkelijk stromende tranen en diep-emotionele muziek.

Vrouwenlingerie

Voor wie nog nooit van deze band gehoord heeft: X Japan is een van de belangrijkste grondleggers van ‘visual kei’, wat in het Japans ‘visuele rock’ betekent. ‘Enorm harde muziek en enorm zachte muziek’, omschrijft bandleider Yoshiki de stijl. De bandleden van X Japan en hun volgelingen zien eruit als overdreven anime/manga-versies van Westerse jarentachtigrockers. Dus nog meer schoudervulling, nog vrouwelijkere make-up, nog waanzinnigere haardracht en nog meer strak over de huid gespannen spandex en lingerie. In Japan zijn ‘visual kei’ en X Japan zowat groter dan de Beatles, inclusief platina platen, hysterisch huilende fans en politieagenten die kolkende menigten in toom moeten houden.

Zelfmoord


De documentaire lijkt vooral voor de fans van X Japan gemaakt. Als je nog nooit van de band gehoord hebt, is het bijvoorbeeld moeilijk bij te houden wie zelfmoord heeft gepleegd, wie bij welke sekte ging, wie uit de band is gezet, en zelfs wie welk instrument speelt. Ook kom je niet echt te weten wat de grootste successen waren en hoe goed de band het in het buitenland deed.

Een ander minpuntje is dat de bandleden, op drummer/pianist Yoshiki en zanger Toshi na, bordkartonnen personages blijven. Je weet niet echt wat ze beweegt. Hierdoor komen de sterfgevallen bij een leek niet zo hard binnen als bij een fan. De begeleidende muziek probeert emoties bij je los te peuteren, maar slaagt hier niet altijd in, zeker niet als je niet meer weet wie wie is.

Alles of niets


Daar staat tegenover dat We Are X een intense visuele explosie is, die goed de tomeloze energie van de band weergeeft. Videoclips, concertregistraties, homevideo’s, nieuwsbulletins en interviews vloeien naadloos in elkaar over, met behulp van hallucinante animaties en creatief monteerwerk.

Wat We Are X ook goed weet over te brengen, is de alles-of-niets-houding die de bandleden verbindt. Vooral Yoshiki wil met zijn muziek ontsnappen aan het leven, zonder daadwerkelijk zelfmoord te plegen. Maar ook al begeeft zijn zwakke lichaam het soms na optredens en hangt zijn leven volgens jeugdvriend Toshi vaak aan een zijden draadje, toch vindt de dood hem niet. Die treft vooral de mensen om hem heen.




Die doorleefdheid is wat de fans waarschijnlijk het meest aanspreekt in X Japan. Velen vertellen dat de band hen door moeilijke tijden in hun leven heeft gesleept. Ze doen er daarom alles voor; het is hun leven. Met tranen op hun wangen kruisen ze hun armen in de lucht en vormen zo een zee van x-en. ‘We are X!’

Wordt iedereen ‘X’ na het zien van deze docu? Waarschijnlijk niet. We Are X is als een langgerekte, intense videoclip, die vooral fans van X Japan zal aanspreken. Enige voorkennis is vereist om deze film ten volle te kunnen waarderen. Maar als je een zwak hebt voor Japan, anime en sentimentaliteit, is er een kans dat je door deze documentaire het X-virus oploopt.

Waardering: 4 uit 5 sterren voor fans van X Japan, 2 uit 5 sterren voor de anderen.