Recensie La región salvaje

'Ambivalente film over lust'

“Even dying is an act of eroticism”, zegt iemand in David Cronenbergs Shivers. Cronenbergs films gaan vaak over het idee van erotiek als overschrijding van de grens tussen genot en destructie. En het is dat grensgebied wat ook Amat Escalante exploreert in La región salvaje.

14-6-2017 Door: Elise van Dam

Met zijn nieuwste film slaat Amat Escalante een ander pad in, weg van het pure realisme naar een meer symbolische vorm. In 2013 brak hij internationaal door met Heli, waarin hij op genadeloze wijze een gezin toonde dat ten prooi viel aan de meedogenloze drugsoorlog in Mexico. Escalante behoudt veel van zijn rauw-realistische stijl, maar combineert dat hier met meer fantastische elementen, daarbij geholpen door de bij vlagen sensuele cinematografie van Manuel Alberto Claro, die eerder (en vast niet geheel toevallig) werkte aan Lars von Triers Nymphomaniac.

Recensie La región salvaje

Alle personages in La región salvaje onderdrukken hun seksualiteit. Ale (Ruth Ramos) zit vast in een huwelijk dat haar geen genot verschaft. Met automatisme voert ze uit wat van haar verwacht wordt; als vrouw, als moeder. Haar sensitieve broer Fabian (Eden Villavicencio) is homoseksueel, maar kan daar niet voor uitkomen. En dan is er het machismo, die dominante kracht in veel Zuid-Amerikaanse landen, hier gerepresenteerd in Ale’s echtgenoot Angel ("Jezús Meza"). Het machismo, dat met al z’n ferme praat misschien wel de grootste ontkenning is van erotiek. Zo lijkt het lot van Angel ook te bevestigen.

Aan die familiedriehoek kunnen we dan nog Veronica (Simone Bucio) toevoegen, die we aan het begin van de film bloedend bij een hut in het midden van een idyllisch landschap vandaan zien strompelen. In die hut bevindt zich een schepsel dat we, net als de personages, nooit helemaal doorgronden. Het maakt La región salvaje tot een enorm ambivalente film. Enerzijds lijkt het een pleidooi om al die seksuele oppressie af te werpen en toe te geven aan onze instinctieve verlangens, maar tegelijk worden de personages slaaf van dat verlangen.

Het schepsel is genot, wordt gezegd, maar het gedraagt zich meer als de tirannieke lust die Markies de Sade beschreef, die constant nieuwe lustobjecten vereist en elk moment gewelddadig kan uitvallen. Het is onmogelijk om niet te refereren aan Andrzej Żuławski’s Possession, waarin een vrouw vreemdgaat met een tentakelig creatuur in een leegstaand appartement in Berlijn. Met dat verschil dat die film vertelt wordt vanuit het perspectief van een door jaloezie verteerde man en we hier verschillende perspectieven krijgen en dan vooral dat van Ale.

Het is duidelijk dat Escalante hier experimenteert met een vertelvorm die hij nog niet helemaal eigen heeft gemaakt. Dat een film meer vragen oproept dan beantwoordt is op zichzelf geen probleem, maar voor mij bleef net te diffuus wat Escalante nu eigenlijk wil zeggen over seksualiteit. Dat komt ook omdat hij figuurlijk en letterlijk afstand bewaart tot de personages, waardoor we nooit echt delen in hun meest intieme (en essentiële) ervaringen. Dat werkt zonder meer intrigerend, maar ook een tikje onbevredigend.