Opnieuw solidair worden

Interview met de gelauwerde broers Dardenne

Donderdag komt de film Deux jours, une nuit uit, de nieuwe film van Jean-Pierre Dardenne en Luc Dardenne. De meervoudig Gouden Palm winners waren in Amsterdam en BiosAgenda ging met hen in gesprek.

18-6-2014 Door: Interview: Tessa Chatrou. Tekst: Aldo Paula. Vertaling: Karen Janssens.

Jean-Pierre Dardenne (1951) en Luc Dardenne (1954) horen bij de ere-divisie van de filmindustrie. Als zij bellen dan neemt men graag aan de andere kant de telefoon op. Oscarwinnares Marion Cotillard bedacht zich geen twee keer en zei meteen ja toen de broers haar vroegen om in het ietwat grimmige sociale drama Deux jours, une nuit te spelen.

Het is maar zeven regisseurs gegeven om meer dan één Palme d'Or op Cannes te winnen. Francis Ford Coppola en Michael Haneke is het tweemaal gelukt. De broers Dardenne hebben daarnaast ook nog een Grand Prix in de wacht gesleept. Dit jaar waren ze wederom in competitie met Deux jours, une nuit.

Tessa Chatrou (TC): Waarom net dit verhaal?

Luc Dardenne (LD): Tien jaar geleden probeerde we dit eigenzinnige verhaal al te vertellen, maar dat lukt toen niet. Nu lijkt het actueler dan ooit.

Jean-Pierre Dardenne (JP): Het personage, Sandra, haar traject in de film... men heeft zin om over de weg die zij aflegt te vertellen. Ook haar ontmoetingen... het is het geheel.

LD: 'Het is een hedendaags verhaal, over de actuele ontreddering, de verwarring en hoe mensen proberen hoop terug te vinden.'

JP: 'Het is omdat vandaag men hoe dan ook ziet dat het cynisme sterk ontwikkeld is in de economie, en ook in de maatschappij en de film is een manier om dit af te wijzen.'

LD: 'Je zegt hiermee: kijk, er zijn mensen die in deze situatie verkeren, waar het zo is, ik zou zeggen, dat de mensen een beetje in angst leven, van de sociale zekerheid, en ze zijn dus minder gemakkelijk solidair ten opzichte van mekaar. Als we bang zijn, voor ons eigen leven, hebben we de neiging om niet solidair te zijn. En toch is er dan Sandra, ons hoofdpersonage, die de mensen de gelegenheid geeft om uit die weigering van solidariteit te stappen. Door met hen te praten maakt ze van hen weer solidaire mensen.'

JP: 'Het is ook het verhaal van een vrouw die er mee stopt bang te zijn, die erin begint te geloven dat de anderen solidair kunnen zijn. Dat de anderen niet noodzakelijk tegen haar zijn, zoals ze bij het begin dacht, toen ze zei “ niemand interesseert zich in mij” Kijk, dat is dus niet waar.'

LD: 'De mensen zijn niet geïnteresseerd omdat ze haar in twee maanden niet hebben gezien, het is dus makkelijker voor hen eerder aan de premies te denken dan aan haar. Daarna beginnen ze te geloven dat de zaken kunnen veranderen.'

TC: Is dit wel een optimistische film?

LD: 'Wij zeggen dat het een optimistische film is. Wij zijn er zeker van dat het een optimistische film is.'

TC: Is deze film een typische Dardennes-film?

LD: 'Wij doen gewoon wat we doen, als ik het zo mag formuleren. Wij maken de films die we maken. En wij hebben dus geprobeerd het verhaal te vertellen van een vrouw die mensen gaat opzoeken, om ze van mening te laten veranderen. Het is een redelijk eenvoudig verhaal. En het is een verhaal dat nooit eerder verteld werd.'

TC: Hoe is de rolverdeling tijdens het filmen bij jullie?

JP: 'Wel, we hebben een heel strikte en een heel erg eenvoudige verdeling. Bij het vorig interview mocht ik alle antwoorden gegeven, nu gaat Jean-Pierre alle vragen beantwoorden. Als hij tenminste daarmee akkoord gaat.'

TC: En tijdens het draaien, in de film?

LD: 'Om beurten. Tijdens het filmen doen we alle twee alles, over het algemeen. Maar er is ook een moment waarop we het een beetje veranderen. We verdelen de taken een beetje. Soms kijk ik op de monitor terwijl hij bezig is met de acteurs. Diegene die het dichtst bij de monitor staat kijkt er naar en de andere doet de live actie.'

TC: TC: Waarom filmen jullie praktisch altijd in het stadje Seraing?

JP: 'Wanneer we de personages bekijken en erover beginnen te spreken, over de situaties waarin ze zich bevinden, zien wij ze altijd daar. Is het omdat het ook de plaats van onze kindertijd is? Is het zo omdat we deze stad hebben zien veranderen: wat eerst een industriële stad was, in een industriële regio, die invloedrijk was… en die op een brute manier een ernstige crisis heeft gekend, een ernstige sociale en economische crisis… Is het om al die redenen? Ja, zonder enige twijfel is het om die redenen.'

TC: Het personage monsieur Dumont: is hij gewoon een slechterik?

JP: 'Neen, neen, ik denk dat hetgeen dat ons interesseert in Mr Dumont, niet zijn privéleven is. Mr Dumont is de baas van het kleine bedrijfje. Het bedrijf heeft problemen: er is echte concurrentie met Azië, een clash.
Hij betrekt op een geniepige manier zijn personeel bij een beslissing door de mensen erin te betrekken. Door ze te verenigen worden ze meer verantwoordelijk voor het bedrijf, enzovoort. Hij ontspringt hierdoor de dans... het is een berekening die ik heel cynisch vind, want het is niet aan de arbeiders om te beslissen of een andere arbeider al dan niet behouden moet worden. Het is aan hem om dat te beslissen.

En ik denk dat hij deel uitmaakt van dat nieuwe cynisme, dat erin bestaat: ik betrek de mensen bij de beslissing die wordt genomen. Zoals ze verantwoordelijk zijn voor hun werk. Zoals ze verantwoordelijk zijn voor hun familie. Hij denkt dat hij op die manier verzet in de fabriek voorkomt.
Tegelijkertijd weet hij dat hij de mensen voor zijn kar spant, hij profiteert ervan. En dus, het is toch een befaamde cynicus, meneer Dumont, maar hij vertegenwoordigt daarmee de actuele mentaliteit.'

Deux Jours, Une Nuit is vanaf 19 juni te zien in de bioscoop