4DX: een avontuurlijke extase voor de zintuigen

Extra dimensie komt in 'Jumanji: Welcome to the Jungle' vooral in helikopterscène tot zijn recht

Heb je altijd al willen weten hoe het voelt om met één supergespierde arm aan een schuin hangende helikopter te bungelen, die, met een troep briesende neushoorns in zijn kielzog, door een nauwe bergpas vliegt? Dan is de film 'Jumanji: Welcome to the Jungle' in 4DX iets voor jou.

15-12-2017 Door: Paul van de Geijn

De grijns wijkt niet van de gezichten in het publiek. Foto: Pathé Nederland.

Want als er één film geschikt is voor het gloednieuwe format, is het deze wel. BiosAgenda was woensdag bij de Nederlandse 4DX-première in Pathé de Munt in Amsterdam. Bij 4DX komt volgens Doron Kurz, commercieel directeur van Pathé Nederland, 'de vierde dimensie naar de bioscoop in Nederland'. “Naast dat de stoelen alle kanten op bewegen, zijn er nog twintig effecten aan de bioscoopervaring toegevoegd, waaronder storm, regen, wind, bubbels en geur.”

Robuuste vliegtuigstoelen
Het eerst wat opvalt in de gloednieuwe 4DX-zaal zijn de stoelen. Ze zien er robuust uit en zodra je gaat zitten voel je een harde bal in je onderrug. “Dit is best fijn voor als je lage rugpijn hebt”, zegt een persoon naast me. Inderdaad, zo kun je het ook bekijken. Het is even wennen, maar dan zit de stoel prima. Ook zit het wel snor met de beenruimte. “Het zijn net eersteklas vliegtuigstoelen”, zegt een heer even verderop.

Voordat het festijn begint, waarschuwt Richard van Velzen, manager van Pathé de Munt: “Als je naar het toilet moet, zoek dan een rustig moment uit, ook voor je eigen veiligheid.” De uitspraak ontlokt gelach aan het publiek, dat uit genodigden bestaat, waaronder enkele BN'ers zoals winnaar van Hollands Next Topmodel Montell van Leijen.

Door elkaar gerammeld
Jumanji: Welcome to the Jungle in 4DX begint als een doodgewone 3D-ervaring. Fijn, want je wil niet negentig minuten lang door elkaar geschud worden en dat is bij het rustige begin van de film ook totaal onnodig. Maar zodra het werkelijke verhaal begint, gaat het loos. Als een van de filmpersonages in de muil van een nijlpaard terechtkomt, schudt mijn stoel flink heen en weer (wat voelt alsof mijn achterbuurman me door elkaar rammelt), blaast de wind langs mijn oren en sproeit er water in mijn gezicht om het gespetter in de waterpoel na te bootsen (zonder dat ik echt doornat word).

Wel jammer dat ik geen geur ruik. Juist bij een enorm nijlpaard wil je de stinkende circuslucht ruiken, want dat zou het helemaal echt maken. Maar dit gebrek doet weinig af aan de beleving. In de flikkering van de lampen zie ik de mensen om me heen lachen, overdonderd door de intensiteit van de ervaring. De lach verdwijnt gedurende de film bijna geen moment van de gezichten. Het voelt als een attractie in een pretpark, maar dan met een beter verhaal.

Pistoolschoten
Niet alles in de film komt goed tot zijn recht met 4DX. Vaak corresponderen de bewegingen van de stoel niet naadloos met de gebeurtenissen op het scherm. Als iemand een pistool afvuurt, voel je een schok en fluit er een windvlaag langs je oor, alsof je achterbuurman je schopt en van achter sensueel tegen je oorschelp blaast. Terwijl de kogel toch echt van voren komt. Maar weinigen lijken daarom te malen, hoor ik aan het opgewonden geroep in de zaal.

Kopje kleiner
De scène waarbij 4DX het beste uit de verf komt is de helikopterscène. De bewegingen sluiten perfect aan bij wat je op het scherm ziet. Valt de helikopter zijwaarts naar de aarde, dan lijkt het of de stoelen los van de grond komen en in vrije val naar opzij tuimelen. Als Dwayne Johnson op het dak van de helikopter klimt om de haperende helicopterrotor te repareren, voel je de maaiende helikopterbladen vlak boven je hoofd zoeven en begin je te vrezen dat je, als je je hoofd niet intrekt, een kopje kleiner gemaakt zult worden.

Dit is waar je het voor doet. 4DX is een overweldigende, net-niet-misselijkmakende filmbeleving voor een door technologie verwend publiek. Het publiek reageert nog net niet als de mensen die in het begin van de twintigste eeuw wegdoken voor een filmprojectie van een naderende trein, maar het format is wel echt een nieuwe ervaring. 4DX lijkt het meest geschikt voor avonturenfilms zoals Jumanji: Welcome to the Jungle. Maar, vertelt Doron Kurz, het is mogelijk om aan elke film 4DX-effecten toe te voegen. Ook aan films die in eerste instantie niet zo bedoeld zijn.

Dat biedt interessante mogelijkheden. Wat voor ervaring zou het bijvoorbeeld opleveren als een erotische thriller als Fifty Shades Freed zou worden opgeleukt met toegevoegde beweging, geur en nattigheid?

Jumanji: Welcome to the Jungle gaat op woensdag 21 december in première. Wil je de film in 4DX zien? Dit kan in Nederland in twee bioscopen: Pathé de Munt in Amsterdam en Pathé De Kuip in Rotterdam.