Meningen over de film La Vita è Bella

Het einde van het jaar nadert weer, en derhalve wordt het weer tijd voor de gebruikelijke lijstjes. Nu zullen mijn lijstjes niet zo vreselijk afwijken van De Gebruikelijke Lijstjes denk ik. Hoogtepunten dit filmjaar waren toch -voor mij in elk geval- films ls 'Titanic', 'Saving
Private Ryan' of 'The Truman Show', films waar ik onder de indruk was, die me aan het nadenken zetten, of zelfs allebei.
Naast dit soort grote titels sieren echter ook echt wel een paar kleinere juweeltjes mijn Lijstjes; van die films die je echt tot in je ruggenmerg raken, en waarvoor je het publiek echt het liefst naar de bioscoop zou willen sleuren. Het soort films dat amper een groot publiek bereiken omdat de titels, de taal of namen hen niet aanspreken, maar die toch een grote pu
bliek verdienen dan het gemiddelde nieuwe prul van Jean Claude of vriend Stallone.
De drie films die me in dit verband direct imme kop schieten zijn 'The Ice Storm' van Ang Lee, het Franse meesterwerk 'L'Appartement' en het nieuwe Italiaanse juweeltje 'La Vita E Bella'. 'L'Appartement' trof me tot vijf
keer toe imme hart door de opbouw, het verhaal, de echtheid, de ingenieusiteit en de intriges waar de film van aan elkaar hangt, het recente
'La Vita E Bella' door de emotie, de oprechtheid van de film, het schitterende akteren en de ongebruikelijke wisselwerking tussen humor en
huilen. Ik hou niet van vooroordelen bevesti gen, maar op de ŽŽn of andere manier kunnen Europeanen toch nog steeds films maken op een manier die
slechts ZEER weinig Amerikanen meester zijn: een oprechte manier, een intrigerende manier, een echte manier, die je tot in het diepst van je ziel
treft, die je ervan overtuigd dat hier nog een Film wordt gemaakt, en geen Commercieel Produkt.
'La Vita E Bella' is een alleszins omstreden film. In Cannes kreeg hij de Speciale Juryprijs toegewezen, en afgelopen week ontving hoofdrolspeler, regisseur en schrijver Roberto Beningi nog een European Film Award voor zijn
kindje. Het zou mij persoonlijk ook weinig verbazen als hij er dit jaar met de Oscar voor beste buitenlandse film vandoor ging, want of je van 'La Vita' houdt of niet: het is een bijzondere film, die niemand onberoerd zal kunnen
laten.
Het verhaal handelt over malloot (lekker woord!) Guido, die tijdens het eerste deel van de film in een soort Pink Panther- achtige klucht zijn vrouw
weet te versieren. De kijker krijgt een mooi beeld van Guido: hij staat midden in het leven, geniet van elke seconde dat hij bestaat en weet alles een positieve wending te geven. Dit komt hem goed van pas als het antisemitisme opkomt in Italie. Een erg mooie scene vond ik ook die waarin
hij zijn vrouw Dora (een rol voor Benigni's irl-vrouw Nicolette Braschi) schaakt op paard dat ongespoten is met antisemitische leuzen.
Dit wordt alleen maar erger als de Duitsers Itali‘ annexeren. Guido en Dora hebben inmiddels een zoontje gekregen, GiosuŽ (Sergio Bustric, die zelfs meer weet te overtuigen en te ontroeren dan de toch al prachtig aandoenlijke Simcha uit 'Left Lugguage'), en Guido wil de harde werkelijkheid van fascisme en haat koste wat het kost verborgen houden voor het jongetje. Een schitterend voorbeeld daarvan is het moment waarop het jochie zijn vader vraagt waarom er allemaal borden hangen met 'Verboden voor joden en honden',
waarop Guido hem met de grootste overtuiging uitlegt dat hij binnenkort een bord met 'Verborden voor spinnen en Visighoten' voor zijn raam gaat hangen, omdat je dat best mag zeggen als je niet van spinnen en Visighoten houdt.
Terwijl het huilen je toch al nader staat dan het lachen, wor den Guido en GiosuŽ afgevoerd naar een concentratiekamp. Dora, die niet joods is, laat zich vrijwillig ook meenemen naar het kamp. Zelfs in het kamp houdt Guido de wereld één groot feest voor Giosué. Zodra de trein arriveert, klaagt Guido al luid keels dat hij terug liever met de bus wil, omdat hij staan in de trein maar niets vindt. Hij vertelt zijn zoon dat het alle maal één groot spel is: de kampbeulen zijn allemaal mannen die de deelnemers aan het spel ('kijk, ze hebben ons deelnemers nummer op onze arm geschreven!') ervan proberen te weerhouden 1000 punten te verdienen. Wie het eerst 1000 punten verdiend, krijgt een tank cadeau. Op ingenieuze wijze weet Guido alles voor het jongetje verborgen te houden, en weet hij zelfs de vreselijkste verhalen om te zetten in grappige episodes voor het spel.
Een punt van kritiek dat ik las in een recensie was dat het nauwelijks geloofwaardig was dat iedereen het spel meespeelt met Guido. Gelukkig
vertelde regisseur Benigni in een interview al dat hij met 'La Vita E Bella' geen waarheidsreconstructie heeft willen maken, al heeft hij wel zijn best gedaan een waarheidsgetrouwe weergave van het kamp te geven. Hij heeft zelf familie die in het kamp heeft geleden, en dat gegeven inspireerde de Italiaanse specialist in melige kluch ten tot het maken een film waarin met lachen het huilen in de wereld wordt verdoezeld. Hoewel de valkuilen rond een beladen thema als dit voor de hand liggen, weet
Beningi ze allemaal zeer behendig te omzei len. Nergens gaat de film ook maar enigszins over de schreef- noch op kluchtig terrein, noch op emotioneel terrein. De film sleept je mee, en hoewel de meningen over de manier waarop
Beningi het thema heeft behandeld kunnen vari‘ren, kan niemand eraan twijfelen dat hij een goudeerlijke film gemaakt heeft rond een intrigerend gegeven.
Toch moet ik eerlijk zeggen dat ik op de persscreening van de film lang niet de enige was die met rode ogen en een snotter neus de zaal verliet. Wie zich ook maar enigszins mee laat slepen door de manier van filmen en verhalenvertellen, wordt ook echt helemaal meegezogen, en zal de laatste beelden met tranen van ontroering ontvangen. 'La Vita E Bella' is een knappe film, zonder twijfel, en velen zullen het ook een goede en een mooie film vinden.

Om eerlijk te zijn begrijp ik de mensen die de film die predikaten niet toeschrijven, voor geen meter. Ik ergerde me in deze groen en geel aan
Robert Neugarten, die in de Preview (noem eens een blad) van deze maand 'La Vita E Bella' afdeed als een middelmatig filmpje waarvan hij niet begreep waar iedereen zich zo druk over maakte (precieze bewoordingen weet ik niet meer, maar daar kwam het op neer). Soit, dat zal dan wel het mooie van meningen zijn denk ik. Voor mij is 'La Vita E Bella' no matter what één van de hoogtepunten van het jaar, een onmisbare film over lachend door een klotewereld heenjak keren- en wie wil dat nou niet kunnen?

Waardering: