Gezien in: Filmhuis Den Haag, Den Haag d.d. 9-11-1998 Wil ik de film Comedian Harmonists aanbevelen? Nou en of! Durf
ik het ook? Dat ligt eraan. Voordat ik dat doe, moeten jullie eerst een paar
vragen beantwoorden.
1) Ben je allergisch voor de Duitse taal?
2) Raak je onrustig van elke muzieksoort die buiten het top 40 idioom valt?
3) Heb je een hekel aan musicals of films die door veel zang op een musical
lijken?
4) Verveel je je bij films die zich "vroeger" afspelen, met name aan het
begin van deze eeuw?
5) Word je akelig van sentimentele passages?
6) Vind je dat het beeld van Nazi Duitsland in de media overtrokken wordt,
omdat A. Hitler er interessante ideen op na hield en/of omdat het met die
jodenvervolging wel meeviel?
Iedereen die op ten minste n van deze vragen "ja" heeft geantwoord,
bespaart zichzelf en zijn omgeving veel ellende door met een grote boog om
Comedian Harmonists heen te lopen. De rest moet het vooral proberen, ook al
zul je de waarschijnlijk de weg naar het locale filmhuis moeten vinden in
plaats van naar het Path-theater.
Tot mijn schande had ik nog nooit van de Comedian Harmonists gehoord. Het
blijkt een groepje van zes mannen te zijn, vijf zangers en een pianist,
woonachtig in het Berlijn van 1927. De oprichter van de groep, Harry
Frommermann (die in de film erg op John McEnroe lijkt wat hem extra
sympathiek maakt), had het idee dat het mogelijk moest zijn cabaretmuziek te
maken die genspireerd was door de Amerikaanse jazz uit die tijd en meer
swingde dan de traditionele Duitse schlagers. Uit de honderden sollicitanten
die op zijn advertentie reageerden koos hij er vijf, en vanaf dat moment was
het reperteren geblazen. Harry was een perfectionist en hij wilde pas
optreden als de nummers er geramd inzaten. Toen dat eenmaal zo was, werd het
clubje een zeldzaam populaire schouwburg- attractie. Agenda's volgeboekt,
overal volle zalen. Totdat de Nazi's aan de macht kwamen. Die hadden wel
door dat drie van de groepsleden joods waren en hoewel zij niet meteen een
speelverbod kregen opgelegd, werd hun duidelijk gemaakt dat er ook zat
arische liedjes bestonden en of ze die maar wilden spelen in plaats van die
joodse ongein. Intussen waren er ook binnen de groep de nodige spanningen
ontstaan, onder andere doordat Harry en collega-zanger Robert op hetzelfde
meisje verliefd werden. In 1934 kreeg de groep definitief een speelverbod
opgelegd, en de joodse leden zochten een veilig heenkomen.
Waarom is Comedian Harmonists zo'n prachtige film? In de eerste plaats is
het acteerwerk fantastisch en dat heeft weer met de regie van Joseph
Vilsmaier (ooit van gehoord? ik niet) te maken. Verder is de
geluidskwaliteit van de film perfect zodat de optredens van de groep
imponeren, zelfs als je niet zoveel met dit soort muziek op hebt. Twee van
de liedjes hebben een onovertroffen tearjerk-gehalte. Het eerste - de
stemming is om te snijden omdat ze net door een impressario zijn afgezeken -
is een gezongen versie van Duke Ellington's Creole Love Call. In de
oorspronkelijke versie proberen trompet en trombone met succes de menselijke
stem te imiteren. In de film doen de bandleden met evenveel succes de sound
van het orkest van The Duke na. Het andere hoogtepunt is het allerlaatste
optreden van de groep, wanneer ze net te horen hebben gekregen dat ze
officieel verboden zijn. Natuurlijk is dit een schot voor open doel maar
toch, de regisseur maakt er iets onvergetelijks van. Goed. Er wordt dus nul
keer geschoten en er zit geen enkele achtervolgingsscne in, maar voor
degenen die graag in het donker een traantje mogen wegpinken is Comedian
Harmonists een indrukwekkende ervaring. | 
