Waardering 3.5/5

'Tederheid, gratie, sensitiviteit'

Hoe kunnen we een ander verstaan? Werkelijk verstaan? Dat is de vraag waar Lilting om draait. In zijn speelfilmdebuut onderzoekt de in Cambodja geboren Britse regisseur Hong Khaou op bedachtzame wijze de kwetsbare pogingen tot contact tussen twee mensen getroffen door verlies.

14-4-2015 Door: Elise van Dam

(c) Cinemien

Het plotseling overlijden van Kai (Andrew Leung) stort twee mensen in diepe rouw; Richard (een ontroerende Ben Whishaw) verliest zijn geliefde, Junn (Cheng Pei Pei) haar kind. Maar ondanks die gedeelde smart verstaan de twee elkaar niet. Letterlijk, want zij spreekt geen Engels, wel vijf andere talen en dialecten die Richard op zijn beurt weer niet verstaat. Maar ook figuurlijk staat er een muur tussen hen, of preciezer gezegd een geheim: Junn weet niet dat Richard voor Kai meer was dan een goede vriend.

Junn speelt in haar hoofd keer op keer het laatste bezoek van haar zoon af. Hun conversatie over de cd die hij was vergeten en of zij wilde komen eten. Ze nam hem kwalijk dat hij haar in een verzorgingshuis stopte, ook al ontmoette ze daar Alan (Peter Bowles), een man met wie ze dagelijks in de tuin zit. Elkaars hand vasthoudend. Kusjes stelend. De verpleegster smelt bijna als ze het Richard vertelt en die besluit een tolk voor de twee te regelen. Zodat ze elkaar kunnen leren kennen. Maar met de taal komt ook de mogelijkheid ongenoegens te uiten, iets te zeggen dat verkeerd valt.

Dat is ook wat tussen Richard en Junn gebeurt. Juist door de aanwezigheid van de tolk wordt elk woord eerst eindeloos gewogen en onderwerpen de personages zich aan zelfcensuur. �Vertaal dat maar niet�, klinkt het regelmatig. Maar om een werkelijke connectie te maken is het misschien juist wel nodig dat je ook de verkeerde dingen zegt. Want begrip laat zich niet dwingen door de juiste woorden en, zo toont deze film, soms moeten die woorden zelfs eerst al hun betekenis verliezen alvorens er plek is voor begrip.

Dat maakt Lilting geen afrekening met taal, maar wel een film die de delicaatheid benadrukt van menselijk contact. Een film die toont dat de omweg soms waardevoller is dan de directe weg en ons aanzet betekenis te vinden buiten de taal. Dat blijkt wel uit het feit dat Hong de camera constant laat afzwenken en zoeken naar aanrakingen. Een hand rustend op een arm, strijkend over een T-shirt. Die gebaren vertellen ons vaak meer dan de moeizame gesprekken vol miscommunicatie en ongemak.

Een aantal woorden dringen zich op bij het zien van Hong�s film; tederheid, gratie, sensitiviteit. Het is een kleine film over grote emoties. Hier en daar doet het, door de lange sc�nes en dialogen, misschien wat toneelmatig aan, maar erg bezwaarlijk is dat niet. Het dramatisch gewicht wordt � anders dan in Xavier Dolan�s thematisch vergelijkbare Tom à la ferme � niet gezocht in conflict of confrontatie, maar in een ragfijne meditatie over rouw en troost. Lilting is in al zijn subtiliteit en kalmte als een schouder om je hoofd tegenaan te rusten.