Vrouwen en film

Vrouwendag start van allerlei filmacties

Vrouwendag is de beste aanleiding om de rol van de vrouw in de film te bekijken: van film-pionier tot 'love interest'. Afgelopen drie jaar hebben actrices gestreden voor gelijkheid in inkomen. Tenslotte presenteren we ook een lijst van films over vrouwen.

8-3-2021 Door: Bioscoopagenda

De rol van de vrouw in de film is een dubbelzinnige. In de beginjaren van de filmindustrie speelden vrouwen een voorname rol bij het ontdekken van allerlei technieken, maar toen het big business werd, werden vrouwen en andere minderheden gemarginaliseerd.

Stille films

Vrouwen waren in het begintijd (1896-1926) niet enkel werkzaam in typische vrouwenberoepen zoals naaisters en typistes, maar waren daadwerkelijk ook bezig in het creatieve proces zoals kostuumontwerpers, cameramensen, regisseurs en uiteraard ook als actrices. Vooral als editor waren veel vrouwen werkzaam.
Helen Gardner startte haar eigen studio in 1911 en produceerde (en speelde ook de hoofdrol in) Cleopatra (1912), "Sister to Carmen" (1913) en "A Daughter of Pan" (1913). Gardner was geen uitzondering er waren tientallen filmproductiehuizen die gerund werden door vrouwen, zoals Pickford Film Corporation van Mary Pickford, die later werd omgedoopt tot United Artists, door de toetreding van Charles Chaplin, D. W. Griffith en Douglas Fairbanks.

Geluid

Vanaf het moment dat geluid haar intrede deed (1927) veranderde de situatie merkbaar, veel actrices bleken in de VS een zwaar accent te hebben en konden de overstap niet maken, maar bleven werkzaam achter de schermen.
Vooral in Mexico en Zuid-Amerika waren veel vrouwen werkzaam in de productie van films, belangrijkste film uit die periode is het van oorsprong stille film Soul of Mexico ook bekend als The Flame of Mexico (1932) gemaakt door Juliet Barrett Rublee.

Baanbrekend en experimenteel

Door kartelvorming en monopolisering van de opkomende studio's werden de voornamelijk onafhankelijke operende vrouwen naar de marge geduwd en vooral in Hollywood werden vrouwen voornamelijk voor de camera te vinden.
In Europa waren er opvallend minder vrouwen actief, maar belangrijk is de rol van de voormalige actrice Leni Riefenstahl die baanbrekend werk verrichtte als cameravrouw en een visuele taal creërde voor het filmen van sport, wat culmineerde in haar film Triumph des Willens (1935). Sommige zagen de film als nazi-propaganda en anderen als een stilistisch hoogtepunt, maar na de oorlog was haar rol zo goed als uitgespeeld.

WOII zorgde voor kentering

Na de WOII leek het er op dat vrouwen alleen nog voor de camera te vinden zijn, maar net als in de echte wereld werden zij onderbetaald vergeleken met hun mannelijke collega's. Afgelopen drie jaar is vooral door goedbetaalde actrices gestreden voor een eerlijker loon.
Toch ontwikkelt de laatste jaren de situatie eindelijk ten gunste van vrouwen en andere minderheden in de filmwereld. Pijnlijk blijft dat er maar één vrouwelijke regisseur Kathryn Bigelow een Oscar heeft ontvangen en Rachel Morrison de eerste vrouw ooit genomineerd is voor beste camerawerk (Mudbound, 2017), ze is vooral bekend voor haar werk aan Black Panther (2018).

Rol van vrouwen in de wereld

Recentelijk lijkt het er op dat Hollywood het scheve beeld welke is ontstaan wil rechttrekken en worden er steeds belangrijkere films uitgebracht over de rol van vrouwen en voorzichtigheidshalve durft Hollywood zelf om vrouwen als superheld te lanceren, zoals Wonder Woman 1984 (2020).

Vrouwen in Beeld anno nu

Nederland kent een sterke vrouwelijke bijdrage aan de film, maar vooral als regisseurs, schrijvers en actrices, denk aan Halina Reijn, Carice van Houten, Maria Peters (Sonny Boy), Sacha Polak (Dirty God) en Nanouk Leopold (Cobain). Als technici echter zijn vrouwen schaarser lijkt het.
Uit pilotonderzoek is gebleken dat zowel voor als achter de camera de verhouding tussen vrouwen en mannen niet gelijkwaardig is. De stichting Vrouwen in Beeld start samen met Universiteit Utrecht een onderzoek naar genderongelijkheid in Nederlandse televisie- en filmindustrie om deze verschillen in kaart te brengen.
Waarschijnlijk kan dan het gesprek hoe dit te verbeteren goed gestart worden.

8 MEMORABELE FILMS OVER VROUWEN DIE DE WERELD VERANDERDEN

VOD-dienst Pathé Thuis lanceert een lijst met acht films over vrouwen, toch missen wij de 30 jaar oude klassieker Thelma & Louise (1991), over twee vrouwen die te maken krijgen met de nare kant van de mannenwereld.

RECENTE VROUWENFILMS IN HET FILMTHEATER

PICL brengt recente films uit die tegelijk in filmhuizen draaien als video on demand: momenteel dus alleen op vod.



We horen graag jouw mening over de rol van vrouwen in de film: laat je mening hieronder achter.