Waardering 3/5

My Scientology Movie recensie

'Bizarre reconstructies'

Louis Theroux maakt al sinds 1998 spraakmakende documentaires over allerlei subculturen. Met My Scientology Movie maakt hij een film over de mysterieuze religieuze organisatie.

4-5-2016 Door: Quirijn Foeken

(c) Cinema Delicatessen

Louis Theroux wilde al jarenlang een documentaire maken over Scientology en de leider David Miscavige. Al zijn pogingen om de kerk en Miscavige te benaderen lopen echter op niets uit. Daarom verzint hij een plan: hij cast acteurs om Miscavige en Tom Cruise te spelen om gebeurtenissen te reconstrueren. Daarbij wordt hij geholpen door Marty Rathbun, een ex-lid die in allerhoogste regionen van de kerk verkeerde.

Marty Rathbun is een fascinerend figuur. Hij fungeerde jarenlang als Inspector General van Religious Technology Centre. In deze functie was hij verantwoordelijk voor de vele misstappen waarvan de kerk wordt beschuldigd. Zo heeft hij bekend dat hij allerlei persoonlijke gesprekken van Tom Cruise en Nicole Kidman heeft opgenomen. Ook claimt dat Rathbun dat David Miscavige zich zeer gewelddadig kan opstellen tegenover andere leden van de kerk. Een voorbeeld hiervan wordt in My Scientology Movie nagespeeld door acteur Andrew Perez die een angstaanjagende Miscavige neerzet.

De film van Theroux bevindt zich in een bizarre meta-realiteit: we zien hoe hij de acteurs cast die vervolgens enkele scenes spelen. Maar het publiek ziet niet zozeer die scenes maar vooral hoe Louis en Marty die scenes produceren. Het wordt nog complexer als er opeens cameramannen opduiken die Louis filmen. Het blijkt om Scientology-leden te gaan die de gangen van Louis en Marty willen nagaan en alles proberen te filmen. Het lijkt erop dat Scientology zelf een documentaire over Louis Theroux maakt. Dat leidt tot een surreële scene waarbij Louis en een cameraman tegenover elkaar staan en elkaar bijna zwijgend filmen.

Door die wending die de film krijgt levert de film echter wel aan betekenis in. Wie meer wil weten over Scientology kan beter naar Going Clear: Scientology and the Prison of Belief kijken. Wie meer wilt weten over Marthy Rathbun en hoe hij al jarenlang wordt lastig gevallen door de kerk hoeft maar op Youtube te kijken of op Rathbuns blog. Deze beelden zien we ook in Theroux's film maar hebben daarmee geen nieuwswaarde.

Doordat Louis Theroux ervoor heeft gekozen om acteurs te casten om David Miscavige en Tom Cruise te spelen kon je er vergif opnemen dat de kerk met een tegenreactie zou komen. Het lijkt erop dat Theroux juist erop uit was om een provocatie uit te lokken. Hij cast Miscavige midden in Los Angeles, hij rijdt met Marty langs Scientology gebouwen waar ze worden weggestuurd. De scenes die hij reconstrueert zijn daarmee van secundair belang: primair gaat om de reactie van de kerk.

My Scientology Movie is een klassieke Louis Theroux film in de zin dat het zowel grappig als bizar is en daarmee een aanrader voor de fans van zijn werk. Mensen die meer willen weten over Miscavige en Scientology kunnen beter elders terecht.