Waardering 3.5/5

James White recensie

'Spaart de kijker niet'

‘Breathe’, maant Gail White haar zoon James. ‘Just breathe.’ James is snel opgefokt, maar wat wil je ook, met een net overleden vader en een moeder wier kanker net in remissie lijkt.

28-1-2016 Door: Elise van Dam

James White recensie

In de eerste scène van de film zien we James in een club. Hij zweet, drinkt, praat wat met iemand en strompelt door de gangen richting de uitgang, terwijl hij af en aan zijn oordopjes in doet waarop hij weer andere muziek luistert dan in de club klinkt. Alsof hij ook nog wil ontsnappen aan de wereld die hij gebruikt om te ontsnappen.

Hij heeft een pauze nodig en vertrekt naar Mexico met de woorden: ‘When I come back, I will be ready for life.’ In het Mexicaanse resort daalt de rust neer. Hij waadt wat door de branding, spreekt een meisje aan dat Wuthering Heights zit te lezen. Samen met haar en zijn beste vriend Nick (Scott Mescudi, beter bekend als Kid Cudi), die in het resort werkt als clown, sloffen ze wat door de straten en lokale winkeltjes. Maar dan belt zijn moeder. Dat hij terug moet komen. En bij terugkomst ontdekt hij dat het niet het leven is dat hem daar wacht, maar het sterven.

De film James White wordt gedragen door Christopher Abbott, van wiens zijde we eigenlijk geen moment wijken. De rap opstomende Amerikaan, die eerder ook al samenwerkte met regisseur Josh Mond voor diens korte film 1009, is het type acteur dat zich zonder angst in elke emotie stort die het personage vraagt, daarbij de ‘lelijkheid’ niet schuwend. Datzelfde geldt voor Cynthia Nixon die als Gail veel indruk maakt. Ze schudt Sex and the City’s Miranda direct van zich af en zet een gedurfd kwetsbare rol neer.

Het mooiste en tegelijk ondraaglijkste deel van de film is een nacht die James met zijn moeder doorbrengt. Ze heeft hoge koorts, maar naar een dokter of ziekenhuis kan James niet, want Gail is uitbehandeld. Met enkel een natte handdoek en wat paracetamol probeert hij de koorts omlaag te krijgen. Josh Mond weet de tijd in die scènes dusdanig uit te rekken dat we de eindeloosheid van die nacht voelen, het wanhopige verlangen om de ochtend maar te halen, als de verpleegster van de hospice komt.

Het is die sequentie die in alle opzichten het hart van James White vormt. Niet dat de rest ondermaats is, maar de jongeman die in drank, drugs en seks vlucht om de problemen niet onder ogen te komen; we hebben het al zo vaak gezien. En de onrustige camerabewegingen en frontale close-ups van James’ gezicht die zijn gemoedstoestand moeten verbeelden, ook dat is niet nieuw. Helaas. Want het is op zich geen probleem om gevoelens van personages uit te drukken in de bewegingen van de camera, maar het lijkt er soms op dat wordt vergeten hoe cruciaal ook – en misschien wel juist – montage is in het vertellen van het verhaal en het ontsluiten van betekenis en gevoel.

Dat gezegd hebbende, in die nachtelijke scènes weet Josh Mond iets te creëren wat de film ontstijgt. Op het moment zelf zijn het beelden waar je het liefst bij wilt wegkijken, want Mond spaart de kijker niet. Maar na afloop herinnerde ik me eigenlijk enkel nog de tederheid. Hoe hij haar naar de badkamer draagt en haar daarna, als een kind tegen zijn borst houdend, een alternatieve toekomst influistert. Wat later zit ze naast hem op de bank en krijgt ze een paniekaanval. Hij houdt haar vast en stelt haar gerust. ‘Breathe’, maant hij haar. ‘Just breathe.’