'Een zware geboorte'

In gesprek met Yorick van Wageningen

Acteur Yorick van Wageningen woont het grootste deel van het jaar in Los Angeles, waar hij ondermeer samenwerkte met regisseurs als David Fincher en Terrence Malick. Voor De Wederopstanding van een Klootzak, van debuterend regisseur Guido van Driel, kwam hij met plezier terug naar Nederland. BiosAgenda.nl sprak de acteur in Amsterdam. Een gesprek over acteren, Los Angeles en Azië.

20-2-2013 Door: Bioscoopagenda

Still uit De Wederopstanding van een Klootzak (c) A-film

Van Wageningen kruipt in dit misdaaddrama in de huid van de onvoorspelbare crimineel Ronnie B., die na een mislukte moordaanslag in een zachtaardige man verandert. Op zoek naar de dader belandt Ronnie in Dokkum.

BiosAgenda.nl: Wat was je eerste reactie toen je het script onder ogen kreeg?

Yorick van Wageningen (YvW): Ik was er helemaal weg van en dat heb ik niet vaak. Het is zo’n on-Nederlands verhaal, terwijl het tegelijkertijd zoveel over Nederland zegt. Nadat ik de film zag sprak ik met Frans van Gestel, de producent. Hij vroeg me of het resultaat eruit zag zoals ik verwacht had. Dat heb ik bijna nooit, maar bij deze film dus wel. Dat komt ook omdat ik de cameraman vrij goed ken, Lennert Hillege. Ik ben enorm fan van hem. Cameramannen denken doorgaans nooit vanuit een narratief, ze willen gewoon een mooi shot draaien, maar Lennert vraagt zich juist af: ‘wat wil ik met een shot zeggen?’ Dat is bijzonder voor een cameraman.

BiosAgenda.nl: Is de rol van Ronnie je op het lijf geschreven?

YvW: Je speelt als acteur een bepaald aantal rollen en variaties daarop. Deze rol ken ik redelijk goed.

BiosAgenda.nl: De rol van schurk?

YvW: Niet eens zozeer de schurk, maar dat luidruchtige in de rol. Die typisch zelfingenomen Amsterdamse Leidsepleinmentaliteit van Ronnie. Ik had een oom waar talloze rollen van mij op zijn gebaseerd. Deze ook. Zijn motoriek en zijn bewegingen komen rechtstreeks van hem. Hij heeft wel voor meer rollen model gestaan, zoals voor mijn rol in Total Loss uit 2000. Ik speel variaties op die oom. Er zijn een paar mensen waaruit ik put: wat vrienden, en mijn vader is ook een klassieker.

BiosAgenda.nl: Zonder hier een psychoanalyse van te maken, maar we lazen dat de band met je vader niet de sterkste was?

YvW: Nee. Maar verstoorde relaties leveren wel het meest op. Wrang maar waar. Je wordt daar toch door gevormd; verstoorde relaties ontwikkelen je het meest.

BiosAgenda.nl: Een acteur heeft krassen op zijn ziel nodig?

YvW: Ja, zeker. Maar neem ook een Leonardo DaVinci of een Vincent van Gogh: dat waren buitengewoon beschadigde mensen. Het rare is dat cultuur door de eeuwen heen uit ellende voortkomt. Zonder ellende kan er niets moois ontstaan.

BiosAgenda.nl: Op de set konden jij en regisseur Guido van Driel het niet altijd even goed met elkaar vinden, om gelijk maar een brug te slaan.

YvW: Dat is hetzelfde. Het was een heel moeilijk proces, maar kijk eens wat het heeft opgeleverd. Het is naar, maar soms ook noodzakelijk. Uit fijne momenten komen niet altijd de mooiste scènes. Maar dat is niet zo interessant, want uiteindelijk gaat het om een eindproduct. Richard Gere en Terrence Malick konden elkaar wel schieten op de set van Days of Heaven, maar het is de mooiste film aller tijden geworden. En er komen natuurlijk ook mooie films voort uit prettige samenwerkingen. Rutger Hauer vindt dar er niet genoeg heibel op een set kan zijn, omdat dat mooie dingen oplevert. Ik geloof daar niet per se in.

BiosAgenda.nl: Guido vraagt je voor zijn volgende film, dan speel je er gewoon weer in mee?

YvW: Dat weet ik niet, maar het feit dat hij zo’n mooie film heeft afgeleverd spreekt wel in zijn voordeel. Na The New World dacht ik ook: ik werk echt nóóit meer met Malick. Twee jaar later checkte hij voor mijn beschikbaarheid voor zijn film die er nu aankomt. Toen dacht ik gelijk: ‘jaaa graag!’ Vergelijk het met een geboorte. Als je twee weken na een bevalling aan een vrouw vraagt of ze nog een kind wil, zegt ze waarschijnlijk nee, maar er is een mechanisme die dat soort ervaringen doet vergeten. Na een tijdje denken ze toch weer: ‘ja! Nog een baby!’ De Wederopstanding was een zware geboorte, zonder twijfel, maar best een kans dat ik dat over twee jaar vergeten ben.

BiosAgenda.nl: Er komen in deze periode best veel mooie Nederlandse films uit. Kijk je zelf veel naar films van eigen bodem?

YvW: Nee, maar ook omdat ik hier niet veel ben. Er zijn wel een paar films in de maak waarop ik me enorm verheug, waar ik zelfs hoop in mee te spelen. Het lijkt erop alsof er een renaissance aan de gang is. Het moet ook gewoon kunnen om met weinig geld een mooie film te maken. En - dit moet ik eigenlijk niet zeggen, mensen gaan me hiervoor ophangen - misschien is het wel goed als we eens wat minder films gaan maken. Er is een concentratie van talent aanwezig in Nederland. Niet alleen acteurs of regisseurs, maar ook lichtmensen, geluidsmensen en zeker cameramensen. Als er veel films gemaakt worden, dan wordt dat talent daar zo over uitgesmeerd. Als we dus iets minder films maken dan - ik word opgehangen, schrijf dit alsjeblieft niet op! - is de kans groter dat talent samenkomt en is de kans ook groter dat er mooie dingen uit voorkomen.

BiosAgenda.nl: Wie vind je in Nederland tot die talenten behoren?

YvW: Martin Koolhoven, zonder enige twijfel. En Lennert Hillege, ook zonder twijfel. Verder een aantal schrijvers, zoals Franky Ribbens en nu ook Guido van Driel en Bas Blokker.

BiosAgenda.nl: Over Koolhoven gesproken: ik zie jou wel een cowboy spelen in zijn western, als die er ooit komt.

YvW: Ik hoop het zo! Ik zat tijdens het IFFR aan tafel met de festivaldirecteur en met de Koreaanse regisseur "Chan-wook Park". Echt waar, ik vind het echt jammer dat ik geen Aziaat ben. Er komen zoveel mooie films uit Azië. We hadden het over de film waar Park op dit moment mee bezig is: een western. Toen dacht ik echt: ‘oh man, ik moet nodig mijn paardrijden weer oppoetsen.’ Maar de regisseur waar ik het allerliefste nog mee wil samenwerken is Wong Kar-Wai.

BiosAgenda.nl: Heb je een voorkeur voor Aziatische cinema?

YvW: Het mooie aan acteren in Aziatische cinema is dat het niet zo vastgebakken zit aan naturalisme, wat Hollywood per definitie is. Er kan een heel andere acteertaal in gebruikt worden om dingen mee te vertellen. Als je dan een soort kruisbestuiving krijgt van de twee, dan is dat de meest fascinerende cinema die er gemaakt wordt. Er zijn ook Nederlandse films die dat hebben. Zo is Langer licht mijn favoriete Nederlandse film ooit. Die springt ook ineens weg van dat naturalisme. Dat geldt ook voor De Wederopstanding. Het zijn geen publiekstrekkers zoals Nova zembla, helaas, maar dat is Wong Kar-wai in China ook niet.

BiosAgenda.nl: Hou je ook van de simpele kant van cinema? Een actieknaller met Schwarzenegger?

YvW: Ja, natuurlijk. Dat is ook het mooie van cinema: je kunt er alle kanten mee op. In een vorig interview werd me gevraagd wat mijn beste manier van ontspannen is. Dat is film. Als ik een film in de bioscoop kijk dan waan ik me in een andere wereld, in wat voor staat ik ook ben. Dat is het allermooiste.

BiosAgenda.nl: Dan zit je in LA wel goed.

YvW: Zeker, maar nog niet zo lang. Toen ik daar voor het eerst kwam waren er daar alleen maar waardeloze bioscopen. Toen kwam de ArcLight: de moeder van alle cinema’s. Hier heb je natuurlijk het EYE, dus ook in Amsterdam wordt het beter.

BiosAgenda.nl: Met welke stad heb je eigenlijk meer binding: met Amsterdam of LA?

YvW: Met Amsterdam, omdat ik er vandaan kom. Maar in Los Angeles heb ik een tof groepje vrienden. En het is daar heel plezierig om te wonen. Er zijn daar zoveel mensen die zoveel van film weten. Zelfs de grote studiobazen hebben alles van Kieslowski gezien en weten welke cameraman er op dit moment hot is in Uruguay. Ze weten niet alleen tot op de cent nauwkeurig hoeveel de nieuwste Tarantino heeft opgebracht. Dat heeft me altijd verbaasd. Maar anderzijds heerst er ook waanzin. Ik woon in een villa, bij een tachtigjarige hospita. Zij is drie maanden geleden vermoord door een acteur die psychotisch was geworden. Dat is de nogal zwarte schaduwzijde van LA: het trekt creatievelingen aan die op de rand van krankzinnigheid verkeren. Dat maakt de stad niet minder fascinerend, maar het is wel tragisch.

BiosAgenda.nl: Bevalt de filmcultuur je daar?

YvW: LA en de filmwereld zitten in een upstream. Zelfs in de mainstream worden er betere films gemaakt dan vier à vijf jaar geleden. Zie Silver Linings Playbook, die zit in dezelfde categorie als American Beauty. Dat is zeldzaam, want de markt werd heel lang gedomineerd voor een groep van 16 tot 26-jarigen. Om er te wonen is Zuid Californië ten slotte een onvoorstelbaar mooi gebied. Bergen, zee, heuvels, stedelijk gebied, goed eten: zo veelzijdig. Maar Nederland: het is mijn dorp.

Pim Wijers